بادکش درمانی (کاپینگ) در اکثر تمدن‌ها استفاده می‌شده است. حجامت و بادکش درمانی در خاورمیانه قدمتی هزاران ساله دارد. بعضی کتب معتقدند که بادکش می‌تواند نه تنها به اندازه آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌ها و حتی فراتر از آنها عمل کند، حتی در جایی که داروها از درمان قاصرند به بیماران کمک می‌کند.
در کتب طب سنتی ایران از جمله ذخیره خوارزمشاهی و قانون فی الطب و الحاوی و … ، مطالبی در مورد بادکش وجود دارد که نشان دهنده سابقه طولانی این روش است. بادکش یکی از اجزاء کوچک اعمال یداوی در طب سنتی محسوب می شود. بادکش (dry cuping) یا همان حجامت خشک یعنی ایجاد کِشش و مکش در پوست بدن به وسلیه ظرفی توخالی که به گونه ای حالت مکش در آن ایجاد گردد و این اتفاق باعث جمع شدن پوست در داخل لیوان شود و ایجاد انبساط در آن ناحیه نماید. بادکش در بدن با مکانیسم های مختلفی اثر خود را اعمال می کند که در اینجا برخی از این مکانسیم ها را از زبان حکمای طب سنتی ایران بیان می نماییم. مکانسیم بیان شده برای اثرات بادکش (سرد و گرم) در بدن از دیدگاه حکیم بوعلی(ره) در کتاب قانون فی الطب و جناب حکیم محمد حسین عقیلی خراسانی شیرازی در کتاب خلاصه الحکمة عبارت است از: 1. انحراف: انحراف ماده و جذب آن به سمت دیگری که باعث سکون آن ماده بشود، مثل بادکش کردن قفسه سینه برای قطع خونریزی شدید دوران قاعدگی. 2. ابراز: بارز کردن ورمی که در عمق اعضاء است برای اینکه معالجه (داروها) به آن برسد. 3. انتقال: انتقال ورم از عضو شریف به عضو پست ترِ هم جوار(عضو نزدیک). 4. تسخین: برای گرم کردن عضو و جذب خون به سمت آن عضو، و همچنین برای به تحلیل بردن باد اعضاء که بادکش گرم اثرش در این مورد قویتر است. 5. تخلیه: انتقال مواد از موضع طبیعی تولید کننده آن ماده، که مواد خودش در آن نازل شده و باعث تورم در آن عضو شده است مثل بیماری قیله که محجمه(ظرف حجامت) را بر عانه می گذارند. 6. تسکین: استعمال بادکش برای کاهش و تسکین دردها، مثل گذاشتن لیوان بادکش روی ناف (= السرة) به خاطر قولنج مبرح و درد ناک (در اصطلاح عامیانه افتادگی ناف نام دارد.) و بادهای شکم و دردهای رحمی که در هنگام حرکت خون (هنگام قاعدگی) عارض می شود به خصوص برای جوانان، و یا بادکش کردن روی باسن برای بیماری سیاتیک.
توجه :در صورتی که پاهای شما به واریس شدید دچار است، از انجام خودسرانه بادکش در ناحیه مبتلا به واریس خودداری کنید، زیرا ممکن است موجب حرکت لخته‌های خونی و بروز سکته شود .
با استفاده از خواص فوق الذکر می توان از بادکش در موارد زیر استفاده نمود: 1. فراخوان غذایی(خونی): به دلیل افزایش جریان خون مویرگی با انجام بادکش در مواضع مختلف خون رسانی(غذارسانی) به آن مواضع بیشتر خواهد شد. لذا می توان از این روش برای افزایش بافت ماهیچه ای استفاده نمود. (مثلاً برای رفع لاغری های موضعی مثل لاغری صورت می توان از این روش استفاده نمود البته – برای صورت نوع بادکش متناوب و خیلی سبک می باشد.) همچنین می توان چربی موضعی را مقداری برطرف نمود چون مزاج خون گرم است(بخصوص با بادکش گرم نوع اول). 2. فراخوان دفاعی: افزایش خون رسانی موضعی با فراخوانی سلول های دفاعی و فاکتور های ضد التهاب خونی به موضع، باعث تسریع ترمیم آسیب های بافتی و عفونت های موضعی می شود.(متمرکز شدن قوای بدن در ناحیه بادکش) مثلاً با بادکش کردن اطراف زخم های بستر می توان به ترمیم و بهبود این زخم ها کمک شایانی کرد. و یا در در درمان بیماری برص و … از این روش می توان کمک گرفت. 3. ایجاد انبساط: بادکش باعث رفع اسپاسم و گرفتگی های عضلانی و ایجاد انبساط در عضلات و اعضا می گردد.(برای انبساط عضلات بهتر است از بادکش گرم استفاده شود- البته مزاج شخص نیز باید لحاظ شود). 4. انتقال مواد: بادکش باعث انتقال مواد از مواضع مجاور موضع بادکش به موضع بادکش می گردد و از این خاصیت برای انتقال مواد از عضوی به عضوی دیگر استفاده می گردد، مثل انتقال مواد سوداوی از مغز به سمت اسافل. 5. تحریک فعالیت موضعی: بادکش باعث حرکت در عضوها می شود، مثل افزایش حرکت دودی روده ها با بادکش سبک روی شکم.(ورزش موضعی). 6. رفع خستگی: به خاطر خون رسانی زیاد و سایر خواص، بادکش در رفع خستگی و کسالت قابل استفاده است به خصوص در بعضی مزاجها، مثل بادکش گرم در فردی با مزاج سرد و تر. 7. تمرکز قوا بر عضوی خاص: بادکش باعث توجه قوه مدبره و تمرکز قوای بدن به موضع تحت بادکش می گردد. مثلاً در سردردها می توانیم برای تسکین، قوای بدن را به سمت ساق پا بکشیم یا مثلاً برای برخی بیماریها که علت آنها ضعف عضو است به خوبی می توانیم از بادکش برای تقویت آن عضو کمک بگیریم. البته واضح است که در مورد اول هدف تسکین و در مورد دوم هدف درمان است. 8. اخراج مواد مضر از بدن: برای کمک به خروج مواد و سموم از بدن می توان از بادکش استفاده کرد، مثل خروج نیش حشرات یا عفونت آبسه ای که باز شده است. 9. رفع ریح اعضا: بادکش باعث از بین رفتن نفخ اعضا می شود و بادکش گرم در این مورد اثرش بیشتر می باشد .
خون‌رساني به اعضاي بدن
حتما تا به حال براي‌تان پيش آمده كه پس از يك روز كاري يا چندساعت تمرينات ورزشي دچار خستگي و كوفتگي در بخش‌هاي مختلف بدن شويد. اين خستگي‌ها معمولا به‌دليل تجمع موادي زائدي مانند اسيدلاكتيك در بدن به‌وجود مي‌آيد. وجود اين مواد زائد در سلول‌ها و مويرگ‌هاي سطح بدن مانع از خون‌رساني دقيق و مناسب به سلول‌هاي بدن و موضع‌هاي مختلف شده و به اين ترتيب درد و خستگي را با خود به همراه مي‌آورد. از اين‌رو درمانگران با تجويز بادكش به بيمار خود تلاش مي‌كنند تا با از بين بردن و تغيير دادن موضع مواد زائد و با ايجاد انبساط در مجاري و عروق خوني به اكسيژن‌رساني بهتر به سلول‌هاي بدن و رفع خستگي و كوفتگي عضلات كمك كنند. اين شيوه يكي از تكنيك‌هايي است كه مردم به توصيه پزشك‌شان مي‌توانند در خانه از آن استفاده كنند.
تاثير ترميم بافت‌هاي آسيب‌ديده
يكي ديگر از فوايد بادكش كه ناشي از خاصيت‌خون‌رساني موضعي آن در بدن است، تسريع روند بهبود آسيب‌هاي بافتي و عفونت‌هاي موضعي در بدن است. به اين ترتيب كه درمانگر با كمك بادكش كردن و افزايش جريان گردش خون در موضع موردنظر موجب فراخواني سلول‌هاي دفاعي به موضع آسيب‌ديده مي‌شود و به اين ترتيب امكان تسريع درمان و بهبود زخم‌ها را سرعت مي‌بخشد. اين تكنيك توسط بسياري از درمانگران به‌ويژه براي درمان برخي از زخم‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
تخليه نيش حشرات از بدن
در زمان‌هاي قديم بسياري از درمانگران از بادكش براي تخليه سم، عفونت‌هاي موضعي و همين‌طور سم نيش حشرات، انواع گزيدگي‌ها و نيش ماروعقرب استفاده مي‌كردند. اين درمانگران با كمك بادكش و ايجاد خلأ در موضعي كه سم يا نيش حشره به آن وارد شده است موجب تخليه سم از جريان گردش خون شده و با كمك مرهم‌ها و داروهاي گياهي كه براي بيمار تجويز مي‌كردند به درمان او مي‌پرداختند. اين شيوه اگر چه امروز كمتر مورد استفاده قرار مي‌گيرد اما هنوز هم به‌عنوان يكي از شيوه‌هاي موثر در برخي از نقاط جهان مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
بادكش، يبوست را درمان مي‌كند
يكي از ويژگي‌هاي بادكش درمان يبوست و از بين بردن كندي عملكرد دستگاه گوارش به‌ويژه روده‌هاست. درمانگران طب سنتي در ايران و چين براي افرادي كه مبتلا به كندي عملكرد رودها و حركات دودي شكل آن هستند، توصيه مي‌كنند از بادكش ناحيه شكم براي بهبود اين مسئله استفاده كنند. اين درمانگران با تجويز بادكش به‌ويژه بادكش‌هاي متحرك كه با ماليدن روغن روي موضع شكم انجام مي‌شود موجب مي‌شوند تا كندي حركت‌هاي دودي شكل دستگاه گوارش درمان شده و بيمار به مرور با يبوست خداحافظي كند.
بادكش و تسكين اسپاسم‌هاي عصبي
گاهي ممكن است به‌دليل فشارهاي ناشي از كار روزانه و تنش‌هاي ناشي از آن دچار گرفتگي عضلات و اسپاسم‌هاي عضلاني دردناك شويد. اين گرفتگي‌ها كه معمولا روي عضلات ناحيه ران، ساق پا و عضلات پشت ديده مي‌شود، فشار زيادي را روي عصب‌هاي بدن وارد مي‌كنند و معمولا با دردهاي شديد همراه هستند. ارائه تكنيك‌هاي بادكش در اين شرايط به بيمار مبتلا به اسپاسم كمك مي‌كند تا علاوه بر از بين بردن گرفتگي‌ها با خون‌رساني و اكسيژن‌رساني مناسب به عضلات سخت شده به بهبود آنها و كاهش درد كمك كند.
با اين روش درد زانو را فراموش مي‌كنيد
برخي از درمانگران شيوه‌هاي طبيعي از بادكش‌درماني براي بهبود دردهاي ناشي از بيماري‌هاي مفصلي به‌ويژه دردهاي مفصل زانو كه به‌دليل تجمع مايع مفصلي در اين ناحيه به‌وجود مي‌آيد، استفاده مي‌كنند. اين درمانگران بر اين باورند بادكش كردن ناحيه مفصل تحت نظارت درمانگر طب سنتي مي‌تواند تاثير زيادي در كاهش تجمع مايع در مفصل زانو و بهبود دردهاي اين ناحيه شود. اين درمانگران معتقدند بادكش متناوب ناحيه زانو در مدت زمان يك ماه تاثير بسيار موثري بر كاهش دردهاي ناحيه مفصل زانو خواهد داشت.
بهبود بيماري‌هاي پوستي با بادكش متناوب
برخي از درمانگران طب سنتي و حتي بسياري از متخصصان پوست در طب رايج بر اين باورند كه تكنيك‌هاي خاصي از بادكش درماني به‌ويژه استفاده از بادكش متناوب و منقطع در درمان برخي از بيماري‌هاي پوست موثر است. در اين شيوه به‌دليل حساسيتي كه در پوست برخي از مناطق مثل پوست صورت و گونه‌ها وجود دارد، درمانگر از اين روش كه 3 تا 4 ثانيه به طول مي‌انجامد به دفعاتي كه لازم است براي درمان بيماري استفاده مي‌كند. به اين ترتيب احتمال بروز كبودي يا تغيير رنگ در ناحيه بادكش در پوست حساس صورت منتفي مي‌شود.
چه زماني از بادكش متحرك استفاده مي‌كنيم
گاهي در شرايطي كه بيمار دچار اسپاسم‌هاي شديد عضلاني است و خستگي شديدي بر او غالب شده است، درمانگر ترجيح مي‌دهد از بادكش متحرك و روغن‌درماني استفاده كند. در اين مرحله درمانگر بدن بيمار يا موضع موردنظر را با يكي از روغن‌هاي زيتون، كنجد يا روغن بادام تلخ ماساژ مي‌دهد و سپس ليوان بادكش را روي موضع قرار داده و پس از انجام بادكش آن را روي موضع حركت مي‌دهد. به اين ترتيب برخي از سموم و مواد زائد كه در عروق بدن تجمع كرده‌اند جابه‌جا شده و به مرور از بدن تخليه مي شوند. از اين شيوه براي درمان يبوست، اختلال‌هاي ايجاد شده در دستگاه گوارش و اسپاسم‌هاي روده نيز استفاده مي‌كنند.
بادكش ثابت و رفع خستگي‌هاي مزمن
بادكش ثابت كه يكي از ساده‌ترين روش‌ها و تكنيك‌هاي استفاده از بادكش است، معمولا براي بهبود و درمان دردها، خستگي‌هاي مزمن و كوفتگي‌هاي سطحي در نواحي مختلف بدن مورد استفاده قرار مي‌گيرد. بسياري از مردم طرز استفاده از اين نوع بادكش كه در داروخانه‌هاي كشور نيز وجود دارد را مي‌دانند و از آن براي كاهش دردهاي خود و از بين بردن خستگي‌ها و تسكين تنش‌هاي روزانه استفاده مي‌كنند.
اين توصيه‌ها را جدي بگيريد
براي انجام بادكش نكاتي وجود دارد كه توجه به آنها براي حفظ سلامت دريافت‌كننده ماساژ بسيار ضروري و مهم است.
افرادي كه پوست بدن آنها جوش‌هاي زياد و عفوني دارد پيش از استفاده از بادكش حتما با متخصص مشورت كنند.
درصورتي كه پاهاي شما به واريس شديد دچار است از انجام خودسرانه بادكش در ناحيه مبتلا به واريس خودداري كنيد زيرا ممكن است موجب حركت لخته‌هاي خوني و بروز سكته شود.
اگر پس از بادكش دچار كبودي مختصري شديد اين امر يكي از عوارض شايع ناشي از بادكش است و در كمتر از يك هفته كاملا از روي پوست‌تان محو مي‌شود.
از قرار دادن بادكش روي بدن به‌مدت زمان طولاني پرهيز كنيد، اين كار موجب بروز تاول در پوست بيمار مي‌شود.
ميزان بادكش در افراد لاغر و ضعيف هميشه با افراد چاق متفاوت است بايد، مراقب باشيد، هنگام ارائه بادكش به وضعيت بدن دريافت‌كننده بادكش توجه كنيد.
جهت دانلود جزوه آشنایی با بادکش درمانی روی لینک زیر کلیک نمائید :
آمار مطالب
آمار کاربران
کاربران آنلاین
آمار بازدید
عضویت سریع
